Các loại hình doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay khá đa dạng và các cá nhân, tổ chức muốn thành lập doanh nghiệp có quyền tự do lựa chọn loại hình doanh nghiệp. Tuy nhiên,có một thực tế ở nước ta hiện nay là rất ít người lựa chọn loại hình công ty hợp danh. Vậy tại sao công ty hợp danh ít được ưa chuộng khi thành lập doanh nghiệp?
I. Công ty hợp danh là gì?
Công ty hợp danh được quy định cụ thể tại Điều 177 Luật Doanh nghiệp 2020 như sau:
1.Công ty hợp danh là doanh nghiệp, trong đó:
- Phải có ít nhất 02 thành viên là chủ sở hữu chung của công ty, cùng nhau kinh doanh dưới một tên chung (sau đây gọi là thành viên hợp danh). Ngoài các thành viên hợp danh, công ty có thể có thêm thành viên góp vốn;
- Thành viên hợp danh phải là cá nhân, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty;
- Thành viên góp vốn là tổ chức, cá nhân và chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vào công ty.
Đặc điểm chính của công ty hợp danh:
- Công ty hợp danh có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
- Công ty hợp danh không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào.
Cơ chế điều hành của công ty hợp danh:
- Các thành viên hợp danh là người đại diện theo pháp luật của công ty và tổ chức điều hành hoạt động kinh doanh hằng ngày của công ty. Mọi hạn chế đối với thành viên hợp danh trong thực hiện công việc kinh doanh hằng ngày của công ty chỉ có hiệu lực đối với bên thứ ba khi người đó được biết về hạn chế đó.
- Trong điều hành hoạt động kinh doanh của công ty, thành viên hợp danh phân công nhau đảm nhiệm các chức danh quản lý và kiểm soát công ty.
- Khi một số hoặc tất cả thành viên hợp danh cùng thực hiện một số công việc kinh doanh thì quyết định được thông qua theo nguyên tắc đa số chấp thuận.
- Hoạt động do thành viên hợp danh thực hiện ngoài phạm vi hoạt động kinh doanh của công ty đều không thuộc trách nhiệm của công ty, trừ trường hợp hoạt động đó đã được các thành viên còn lại chấp thuận.
Như vậy, việc quản lý của công ty hợp danh được phân quyền cho các thành viên hợp danh và giữa họ có sự kiểm soát lẫn nhau.
II. Tại sao loại hình công ty hợp danh ít đựa lựa chọn?
Thực tế ở nước ta từ trước đến nay công ty hợp danh là loại hình doanh nghiệp ít được các cá nhân lựa chọn nhất. Theo thống kê mới nhất của tổng cục thống kê thì số lượng công ty hợp danh được thành lập rất ít, chiếm tỉ lệ nhỏ nhất trong tổng số doanh nghiệp mới thành lập.
Khi một cá nhân, tổ chức có nhu cầu muốn thành lập công ty mới, thông thường, họ sẽ dựa trên các tiêu chí để lựa chọn loại hình doanh nghiệp. Có thể dựa trên các tiêu chí như:
- Nghĩa vụ, quyền hạn của chủ sở hữu công ty
- Huy động vốn vay
- Chi phí và thủ tục trong hoạt động kinh doanh
- Thuế
- Các tiêu chí khác.
Có thể nói, nguyên nhân lớn nhất của tình trạng trên là do chế độ chịu trách nhiệm tài sản của thành viên trong công ty. Hiện nay, công ty hợp danh không được ưu chuộng bởi những lý do sau:
Thứ nhất, về chế độ chịu trách nhiệm vô hạn
- Thành viên hợp danh phải là cá nhân, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty nên mức độ rủi ro của các thành viên hợp danh là rất cao. Cụ thể, trong trường hợp tài sản của công ty không đủ để thực hiện nghĩa vụ trả nợ, các thành viên hợp danh phải chịu trách nhiệm bằng tài sản riêng của mình.
Thứ hai, quyền của thành viên hợp danh bị hạn chế
- Thành viên hợp danh bị hạn chế nhiều quyền như:
- Không được làm chủ doanh nghiệp tư nhân, không được làm thành viên hợp danh của công ty khác.
- Không được nhân danh cá nhân hoặc nhân danh người khác kinh doanh cùng ngành, nghề kinh doanh của công ty để tư lợi hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác.
Thứ ba, hình thức huy động vốn bị hạn chế
- Dù có tư cách pháp nhân nhưng công ty hợp danh không được phát hành bất kì loại chứng khoán nào.
- Việc huy động vốn của công ty sẽ bị hạn chế, các thành viên chỉ có thể góp thêm tài sản của mình hoặc tiếp nhận thành viên mới.
Tuy nhiên, loại hình công ty hợp danh cũng có 1 số ưu thế mà 1 số loại hình doanh nghiệp khác không có, cụ thể:
- Công ty hợp danh là kết hợp được uy tín cá nhân của nhiều người. Do chế độ liên đới chịu trách nhiệm vô hạn của các thành viên hợp danh. Công ty hợp danh dễ dàng tạo được sự tin cậy của các bạn hàng, đối tác kinh doanh.
- Việc điều hành quản lý công ty không quá phức tạp. Do số lượng các thành viên ít. Và là những người có uy tín, tuyệt đối tin tưởng nhau.
- Thành viên hợp danh là những cá nhân có trình độ chuyên môn và uy tín nghề nghiệp cao. Tạo sự tin cậy cho đối tác.
Thư Viện Pháp Luật.